I dëlirë

Dëlirësia si fjalë do të thotë të qëndrosh larg situatave dhe veprimeve që nuk lejohen dhe që nuk i përshtaten nderit dhe dinjitetit të njeriut, shmangia e të keqes dhe shëmtisë dhe mbrojtja e vetvetes.

Dëlirësia është një gjendje e qëndrimit larg nga zinaja dhe shmangia nga situata dhe veprime që çojnë në zina sikur shikimi, prekja, të menduarit, shtyrja e të tjerëve në mendime dhe provokimi i të tjerëve. Kurani jep disa kritere në lidhje me këtë lloj dëlirësie:

“E ata që nuk kanë mundësi martese, le të përmbahen derisa All-llahu t’i begatojë me të mirat e veta” (1)

Për hir të ndjeshmërisë ai thotë: “Nuk kanë faj plakat që nuk kanë shpresë për martesë dhe që kanë hequr dorë nga fëmijët e tyre, nëse i heqin rrobat (të jashtme) pa i ekspozuar stolitë (burrave të huaj). Mirëpo, për ta është më mirë nëse veprojnë me ndershmëri.” (2)

Por kuptimi i fjalës dëlirësi nuk kufizohet vetëm në çështjen e nderit. Me sa kuptojmë nga ajetet dhe hadithet, të mos kërkosh asgjë nga askush edhe nëse je në nevojë, të mos lakmosh pronën e tjetrit, të mos mendosh të përfitosh nga pasuria e dikujt edhe nëse ke mundësi, të mos flasësh me mosrespekt. të mos ndjesh nevojat e tua, të mos lypësh dhe të mos hahet rastësisht pa qenë selektiv konsiderohen gjithashtu si shprehje dëlirësie. .

Për shembull, në një ajet thuhet në vijim: “Veprat e mira që i bëni; Qoftë për të varfrit që i janë përkushtuar rrugës së Allahut dhe për këtë arsye nuk enden në tokë për përfitime. Njerëzit që nuk dinë mendojnë se janë të pasur për shkak të dëlirësisë së tyre. Sepse ata nuk e duan atë me paturpësi. “Allahu me siguri i di veprat e mira që bëni”. (3)

Ne mund ta përshkruajmë dëlirësinë, duke përfshirë të gjitha këto situata, si vijon: Dlirësia do të thotë që një person ka kontroll mbi organet dhe imagjinatën e tij në lidhje me “gjërat” që u përkasin të tjerëve dhe se ai nuk i provokon të tjerët për gjërat e veta.

Monumenti i Dlirësisë Profeti ynë (paqja qoftë mbi të)

Këtë kuptim të gjerë të dëlirësisë e shohim më shkurt në një hadith. Sahabët erdhën dhe pyetën diçka nga Profeti ynë. Zoti ynë u dha atyre atë që dëshironin me bujarinë e tij të jashtëzakonshme. Pastaj ata kërkuan përsëri dhe ai ia dha përsëri. Kur nuk i kishte mbetur asgjë për të dhënë, tha:

“Sikur të kisha ndonjë pasuri me vete, nuk do ta grumbulloja (për vete) veç teje. Kush vepron me ndershmëri (nuk dëshiron), Allahu do ta bëjë atë të dëlirë. Kushdo që lirohet, Allahu do ta bëjë të lirë. Kush bën durim, Allahu do t’i japë durim. Askujt nuk i është dhënë një dhuratë më e mirë apo më gjithëpërfshirëse sesa durimi”. (4)

Në këto thënie, Profeti ynë (paqja qoftë mbi të) rekomandonte bujarinë dhe moralin e të qenit i kënaqur me atë që ka dhe të mos kërkonte nga askush tjetër. Po, Profeti ynë, paqja qoftë mbi të, ishte një monument i dëlirësisë që e përjetoi dëlirësinë në të gjitha aspektet e saj. Edhe në atë periudhë të injorancës, kur u bënë shumë mëkate, ai bëri një jetë jashtëzakonisht të ndjeshme dhe fitoi besimin e të gjithëve me këtë aspekt. Ajo e fitoi jetesën me punën e saj dhe çdo moment të jetës së saj e jetoi si monument dëlirësie.

Pas ardhjes së profetësisë, gjendja e tij e pastër u mor plotësisht nën mbrojtjen e Allahut dhe megjithëse kishte ditë të tëra i uritur, nuk pyeti askënd tjetër dhe zgjodhi durimin. Duke qenë i ri dhe madhështor, ai ishte i martuar me një grua më të vjetër, por shumë besnike për më shumë se njëzet vjet, dhe nuk mendoi kurrë të martohej me një grua të dytë gjatë kësaj periudhe. Ai u martua me gratë e tjera vetëm pasi vdiq nëna jonë Hatixhe, gruaja e tij e parë. Ai salAllahu alejhi ue selem, siç thotë hadithi, “kishte më shumë modesti se vajza e virgjër në çadër”. Në këtë hadith, sahabiu thotë se nëse do të shihte diçka që nuk i pëlqente, do ta kuptonim menjëherë nga tiparet e fytyrës së tij. (5)

Ndonjëherë një person mund të fundoset vetëm në një vështrim, një prekje, një puthje, një pickim. Me këto, ai mund të vrasë disa nga ndjenjat e tij pa e kuptuar. Ja një shembull i bukur nga Profeti ynë për këtë temë: Profeti ynë, i cili është shumë i përpiktë edhe në prekjen e dorës së një gruaje, na jep një masë me qëndrimin e tij shembullor. Nëna jonë Aishja tregon: Një grua i dorëzoi një letër të Dërguarit të Allahut (paqja qoftë mbi të) nga prapa perdes. I Dërguari i Allahut e tërhoqi menjëherë dorën dhe i tha: “Nuk e di, a është kjo dorë e gruas apo e një burri?”. tha ai. Gruaja: “Është dorë gruaje!” Kur Hz. Profeti (a.s) ka thënë: “Po të ishe grua, do të ndryshoje ngjyrën e thonjve”. Me këtë ai donte të thoshte të aplikonte këna.” (6)

Pikërisht për shkak të kësaj ndjeshmërie, Kurani u dha besimtarëve këtë paralajmërim të sjellshëm në lidhje me bisedën me nënat tona të pastra, edhe pse ato ishin gratë e Profetit: “Nëse kërkoni ose kërkoni ndonjë gjë (nga nënat e besimtarëve), pyesni atë nga pas një perde! Të bësh këtë është më mirë si për zemrat tuaja ashtu edhe për zemrat e tyre.” (7)